Rodzaje stali szlachetnej
Stal szlachetna bywa potocznie określana jako „stal nierdzewna„. Pod pojęciem stali szlachetnej kryją się rodzaje stali o wysokim stopniu czystości, wytapiane w specjalnej technologii. Stężenie pierwiastków stopowych i tym samym rodzaj stali określają normy: amerykańska AISI, niemiecka DIN czy europejska EN 10088.
Jako wyznacznik przyjmiemy powszechnie stosowaną normę AISI. Najczęściej używanymi do produkcji wyposażenia sanitarnego gatunkami stali szlachetnej są:
- AISI 430, czyli stal chromowa:
- dobra odporność na korozję
- bardzo twarda
- gładka powierzchnia, łatwa do czyszczenia
- magnetyczna
- AISI 304, czyli stal chromowo-niklowa V2A
- dobra odporność na korozję
- dodatek niklu wynosi 8-10%, co podnosi odporność na korozję
- niemagnetyczna
- AISI 316L, czyli stal chromowo-niklowo-molibdenowa V4A
- bardzo dobra odporność na korozję
- dodatek molibdenu V4A znacząco podnosi odporność na korozję, w związku z czym polecana jest do środowisk o zwiększonej ilości tlenków siarki i chlorków
- niemagnetyczna
Dlaczego stal szlachetna wykorzystywana jest do produkcji wyposażenia?
Właściwości stali szlachetnej:
- odporna na korozję – na powierzchni stali znajduje się bardzo cienka warstwa tlenkowa, która zapobiega zjawisku korozji; odnawia się ona samoistnie pod wpływem tlenu z powietrza lub wody i w naturalny sposób tworzy płaszcz ochronny
- higieniczna – pozbawiona porów, gładka powierzchnia jest łatwa w czyszczeniu i dezynfekcji
- wykazuje dużą tolerancję na działanie wysokiej temperatury i wahania temperatur
- trwała – odporna na uszkodzenia mechaniczne, uderzenia
- ekologiczna – wyroby ze stali można przetopić i w całości wykorzystać ponownie (50% wyrobów pochodzi z przetopionych odpadów)
- ekonomiczna – produkty ze stali są droższe od plastikowych, ale są trwalsze i dłużej służą, przez co ostatecznie okazują się tańszym rozwiązaniem
- nadaje pomieszczeniom elegancki charakter
Jak rozpoznać stal nierdzewną?
Rozpoznawanie stali nierdzewnej.
Część stali nierdzewnych można rozpoznać za pomocą zwykłego magnesu ponieważ nie wykazuje właściwości magnetycznych, lecz znaczna grupa posiada właściwości magnetyczne podobne do innych stali. W warunkach domowych tzw. gołym okiem rozpoznanie stali nierdzewnej jest bardzo trudne i ryzykowne. Technologia produkcji jak i wykończenie rozwinęły się w ciągu ostatnich kilkunastu lat, że bez specjalistycznych badań bardzo łatwo można się pomylić. Oczywiście ludzie, którzy na co dzień zajmują się tym tematem od kilkunastu lat nie mają z tym problemu. Jednym z czynników po którym można poznać stal nierdzewną – ale tylko po etapie produkcji jest charakterystyczny połysk. Tylko stal nierdzewna będzie miała charakterystyczny połysk srebrny różniący się od innych stali (stal węglowa odcień szarości). Stal po obróbce jest już nie do poznania. Ważnym czynnikiem jest również to, że stal nierdzewną nie pokrywa się żadną substancją w odróżnieniu od innych stali.
Przyczyny korodowania stali szlachetnej. Dlaczego czyszczenie stali jest tak ważne?
Stal szlachetna jest materiałem odpornym na korozję. Zdarza się jednak, że występuje zjawisko korozji lokalnej. W przypadku urządzeń sanitarnych najczęściej mamy do czynienia ze zjawiskiem korozji wżerowej (związanej z miejscowym uszkodzeniem warstwy ochronnej) lub korozji szczelinowej (wynikającej ze zróżnicowanego natleniania). Korozja wżerowa najczęściej wynika z agresywności otoczenia, tj. może być spowodowana używaniem agresywnych środków czyszczących lub szorowaniem powierzchni stalowych nieodpowiednimi czyścikami. Przyczyną jej powstawania może być także np. obecność chloru w pomieszczeniu, w którym znajduje się stalowy sprzęt (na basenach lub pływalniach).
Stal jest materiałem łatwym w utrzymaniu w czystości i aby długo służyła, trzeba o nią dbać. Wspomnieliśmy już o warstwie tlenkowej, występującej na stali szlachetnej. Brak prawidłowych procedur sprzątania lub nieprzestrzeganie ich może spowodować trwałe uszkodzenie ochronnej warstwy tlenkowej, co przyczynia się do powstawania odbarwień i korozji. Należy uczulić osoby sprzątające, aby regularnie czyściły stalowe wyposażenie i tym samym zadbać, by miały na wyposażeniu właściwe środki myjące. Na etykietach niektórych środków czyszczących producenci wyraźnie zaznaczają, że nie należy ich stosować do powierzchni stalowych, chromowanych, niklowanych, gdyż mogą je uszkadzać.
Czym czyść stal szlachetną?
Do czyszczenia stali można używać:
- środków czystości chemii gospodarczej
- środków naturalnych, jak np. roztwór octu (w stosunku 20% octu, 80% wody) lub sodę oczyszczoną (2 łyżki na litr ciepłej wody)
- wody z dodatkiem mydła w płynie
- płynów do mycia szyb – większość z nich jest bezpieczna dla stali
- preparatów do mycia i nabłyszczania stali.
Czego nie wolno stosować do czyszczenia stali szlachetnej?
Należy unikać agresywnych środków myjących i preparatów, które w składzie mają chlor lub wybielacze. Podobnie nie wolno używać wody z basenów. Mogą one spowodować uszkodzenie powłoki tlenków chromu, dzięki którym stal szlachetna jest odporna na korozję. Nie wolno stosować także wełny stalowej, papieru ściernego, szorstkich czyścików, proszków do szorowania, szlifowania i polerowania itp., ponieważ zarysują powierzchnie.
Wskazówki dotyczące pielęgnacji stali szlachetnej
Poniższa lista porad ma na celu wyeliminowanie najczęściej pojawiających się przy konserwacji stali problemów, które dotyczą zachowania estetycznego wyglądu metalowych suszarek do rąk, koszy na odpady, dozowników mydła, dozowników ręczników jednorazowych i wielu innych sprzętów.
Problem | Porada |
Czyszczenie sprzętów ze stali szlachetnej satynowej (matowej, szczotkowanej) | należy czyścić zgodnie z kierunkiem szczotkowania, aby nie uszkodzić struktury |
Osady wapienne i smugi | po myciu stalowych powierzchni zawsze trzeba je wycierać do sucha |
Kurz i pyłki na sprzętach | należy dobrać niestrzępiące się i niepylące szmatki, które nie pozostawiają drobin na czyszczonych powierzchniach; dobrym rozwiązaniem są ścierki z mikrofibry |
Mimo regularnego czyszczenia, na stalowych sprzętach pojawiają się odbarwienia lub rdza | sprawdzić, czy używamy odpowiedniego środka myjącego, a jeśli tak zwiększyć częstotliwość mycia, aby pozbywać się niepożądanych osadów |
Sprzęty ze stali szlachetnej mają długo zachować swój wygląd | zaopatrzyć się w preparaty do pielęgnacji stali szlachetnej; tworzą one dodatkowe cienkie warstwy ochronne, które przy stosowaniu delikatnych środków myjących utrzymują się na stalowych powierzchniach od kilku dni do nawet kilku tygodni w zależności od intensywności użytkowania |
Najczęściej spotykane zabrudzenia stali szlachetnej i sposoby ich usuwania
Gdy na powierzchni przedmiotów ze stali szlachetnej (koszy na odpadki, dozowników mydła, szczotek WC itd.) pojawią się przebarwienia, pierwszym ruchem powinno być umycie ich odpowiednim środkiem. W zależności od rodzaju zabrudzenia stosuje się różne preparaty.
Rodzaj zabrudzenia | Sposoby usuwania | Uwagi |
przebarwienia przypominające rdzę | umycie powierzchni ścierką z wodą i mydłem, opłukanie bieżącą wodą i wytarcie do sucha; należy zaopatrzyć się w delikatne środki myjące i regularnie myć i osuszać stalowe powierzchnie | często spotykane, wynikają głównie z mycia stali niewłaściwymi środkami, ochlapywania uryną lub środkami zawierającymi reagujące ze stalą składniki; występują na powierzchniach sprzętów, a wnętrza i krawędzie są najczęściej wolne od przebarwień |
rdza | zastosować środki kwaśne o niskim pH, opłukać zimną wodą i wytrzeć do sucha | środki kwaśne można stosować również do usuwania osadów z kamienia |
odciski palców | usuwać z użyciem płynu do mycia szyb lub stosując spirytus albo ścierkę nasączoną delikatnym detergentem; następnie obmyć zimną wodą i wytrzeć do sucha | jak już wspomnieliśmy, większość płynów do mycia szyb nadaje się do czyszczenia stali |
oleje, smary, tłuszcze | umyć rozpuszczalnikiem organicznym, następnie przetrzeć ciepłą wodą z mydłem lub delikatnym środkiem myjącym, opłukać czystą wodą i wytrzeć do sucha | |
farba | przetrzeć rozpuszczalnikiem do farb, obmyć czystą wodą i wytrzeć do sucha | |
silne zabrudzenia, przebarwienia i naloty temperaturowe | czyścić detergentem, opłukać zimną wodą i wytrzeć na sucho | jeśli jest to stal szczotkowana, należy usuwać zabrudzenia czyszcząc w kierunku struktury szczotkowania |
zarysowania | delikatnie szlifować z użyciem włókniny (bez dodatku żelaza) w kierunku zgodnym z oryginalnym szlifowaniem, umyć łagodnym środkiem myjącym a następnie czystą wodą, wytrzeć na sucho | zanim przystąpimy do usuwania zarysowań, warto zrobić test w niewidocznym miejscu; szlifować w kierunku struktury szczotkowania |